Rak okrężnicy jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów z powodu raka w Stanach Zjednoczonych. Jednym z najczęstszych sposobów wykrywania raka okrężnicy jest badanie przesiewowe pod kątem krwi utajonej w kale. Ta technika wykrywa ukrytą krew w próbkach kału. Badanie może wykonać lekarz podczas corocznego badania fizykalnego lub osoba dorosła, która zdecyduje się na regularne wykonywanie go podczas zestawu do badań przesiewowych w domu. American Cancer Society zaleca, aby każdy w wieku powyżej 50 lat poddawał się corocznemu badaniu FOBT w celu wykrycia wszelkich polipów przedrakowych – oznak raka okrężnicy – zanim staną się wystarczająco duże, aby rozwinąć się w raka inwazyjnego. Rak jelita grubego – objawy Istnieją trzy typowe objawy raka jelita grubego: – Zmiana nawyków jelitowych (biegunka, zaparcia lub uczucie, że jelito nie jest całkowicie opróżnione) – Niezamierzona utrata wagi – Krwawienie z odbytu (krew w kale, jasnoczerwona krew, czarny stolec) Rak okrężnicy i odbytnicy zwykle rozwija się z czasem. Pierwszy objaw może wcale nie być objawem raka. Może to być wynikiem innego stanu, na który lekarz może przepisać leki. Niektóre osoby z rakiem okrężnicy lub odbytnicy nigdy nie mają żadnych objawów, co utrudnia ich wykrycie. Nowotwory odbytnicy zwykle mają owrzodzenia i krwawienia jako pierwsze objawy. Z drugiej strony raki odbytnicy często nie dają objawów, dopóki nie są w zaawansowanym stadium 2 lub 3, ponieważ odbytnica jest narządem wyjściowym dla stolca i gazów. Rak jelita grubego – jakie badania wykonać? Istnieje wiele różnych testów i procedur, które można wykorzystać do wykrywania i diagnozowania raka jelita grubego. Dobrym sposobem na poznanie wczesnych objawów choroby jest wykonanie testu na raka jelita grubego. Obejmuje to regularne badanie przesiewowe zwane kolonoskopią, które wykonuje się poprzez wprowadzenie długiej, elastycznej rurki z kamerą na jej końcu do odbytnicy i przez okrężnicę w celu usunięcia wszelkich polipów, które mogą być obecne. Rak jelita grubego – jak wygląda leczenie? Rak jelita grubego jest jednym z najczęstszych nowotworów w Stanach Zjednoczonych. Jest to również jeden z najbardziej śmiertelnych nowotworów, z pięcioletnim wskaźnikiem przeżycia wynoszącym zaledwie 63%. Oczekuje się, że do 2030 r. liczba osób, u których diagnozuje się raka jelita grubego rocznie, wzrośnie do 1 miliona. Aby zmniejszyć liczbę zgonów związanych z rakiem jelita grubego, ważne jest, aby wybrać odpowiednią terapię dla pacjentów, u których zdiagnozowano tę chorobę. Przede wszystkim pacjent powinien regularnie przechodzić badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego. Tylko ci, którzy są zagrożeni lub mają objawy, powinni przejść testy. Zazwyczaj przed postawieniem diagnozy potrzebne są liczne badania, ale do celów przesiewowych można użyć tylko jednego niskodawkowego tomografu komputerowego. Leczeniem może być zabieg chirurgiczny lub radioterapia lub połączenie obu, w zależności od ciężkości przypadku i innych czynników.
Niektórzy pacjenci z zaawansowanym rakiem jelita grubego mogą być poddani operacji chirurgicznej. O wyborze tego sposobu leczenia decyduje lekarz prowadzący. Czasami zabieg chirurgiczny musi być poprzedzony chemioterapią, którą stosuje się, aby zmniejszyć rozmiary guza i spowolnić przebieg choroby.
zarządzanie i leczenie Jak leczy się raka jelita grubego? jakie są stadia raka jelita grubego? co to jest chemioterapia?jakie środki chemioterapii stosuje się w leczeniu raka jelita grubego?co to jest immunoterapia?jakie są skutki uboczne chemioterapii i immunoterapii?tradycyjna chemioterapia przeciwciała monoklonalne zarządzanie i leczenie Jak leczy się raka jelita grubego? rak jelita grubego jest leczony na podstawie stadium raka. Inscenizacja identyfikuje nasilenie raka. Opcje leczenia Moga obejmować stosowanie chirurgii, chemioterapii i promieniowania. jakie są stadia raka jelita grubego? rak jelita grubego jest opisany klinicznie przez etapy, w których został odkryty. Różne etapy raka jelita grubego są określone przez głębokość inwazji przez ścianę jelita; zaangażowanie węzłów chłonnych( guzki drenażowe); i rozprzestrzeniania się do innych narządów (przerzuty). Poniżej znajduje się opis etapów raka jelita grubego i leczenia dla każdego etapu. W większości przypadków leczenie wymaga chirurgicznego usunięcia (resekcji) dotkniętej części jelita. W przypadku niektórych nowotworów, chemioterapia lub — w przypadku raka odbytnicy-promieniowanie są dodawane do zarządzania chorobą. etap 0: W przypadku zmian, które są stadium 0-znany również jako rak in situ-choroba pozostaje w wyściółce jelita grubego lub odbytnicy. Zmiany są w stadium przednowotworowym i nie są nowotworami. Dlatego usunięcie zmiany, albo przez polipektomię za pomocą kolonoskopii lub chirurgicznie, jeśli zmiana jest zbyt duża, może być wszystkim, co jest wymagane do leczenia. Etap I: Stadium i nowotwory jelita grubego wrastają do ściany jelita, ale nie rozprzestrzeniają się poza jego płaszcz mięśniowy lub do bliskich węzłów chłonnych. Standardowe leczenie raka jelita grubego w stadium I jest zwykle wycięcie jelita grubego sam, w którym dotknięta część jelita grubego i jego węzłów chłonnych są usuwane. Rodzaj operacji stosowanej w leczeniu raka odbytnicy zależy od jego lokalizacji, ale obejmuje niską resekcję przednią lub resekcję brzucha. Etap II: Etap II podzielony jest na trzy mniejsze etapy. W pierwszym etapie, IIA, rak rozprzestrzenił się przez ścianę jelita grubego. W stadium IIB rak jelita grubego przeniknął poza warstwy mięśniowe jelita grubego. W stadium IIC nowotwór rozprzestrzenił się nawet na sąsiednie tkanki. Jednak we wszystkich zmianach II stadium nowotwór nie dotarł jeszcze do węzłów chłonnych. Zazwyczaj jedynym sposobem leczenia tego stadium raka jelita grubego jest chirurgiczna resekcja (usunięcie), chociaż chemioterapia po zabiegu może być dodany. W przypadku raka odbytnicy II stopnia chirurgiczna resekcja jest czasami poprzedzona lub poprzedzona chemioterapią i / lub radioterapią. Etap III: rak jelita grubego stopnia III jest uważany za zaawansowany etap raka, ponieważ choroba rozprzestrzeniła się na węzły chłonne. Po raz kolejny, istnieją trzy mniejsze stadia III stadium raka jelita grubego. Stadium IIIA charakteryzuje się rakiem, który przeniósł się poza ścianę jelita grubego i rozprzestrzenił się na jeden do trzech węzłów chłonnych lub bardzo wczesnym uszkodzeniem ściany jelita grubego, które rozprzestrzeniło się na cztery do sześciu węzłów chłonnych. W drugim etapie, IIIB, więcej węzłów chłonnych są dotknięte lub jest bardziej zaawansowana zmiana w ścianie jelita grubego z jednym do trzech węzłów chłonnych dotkniętych. Rak wpływa również na narządy w jamie brzusznej w tym etapie. W stadium IIIC nowotwór nadal rozprzestrzenia się na pobliskie węzły chłonne i wpływa na bardziej przyległe tkanki narządów w jamie brzusznej. W przypadku raka jelita grubego operacja jest zwykle wykonywana najpierw, a następnie chemioterapia. Chemioterapia i radioterapia mogą poprzedzać lub następować po operacji raka odbytnicy III stadium. Etap IV: u pacjentów z rakiem jelita grubego w stadium IV choroba rozprzestrzeniła się (przerzuty) do odległych narządów, takich jak wątroba, płuca lub jajniki. Ten etap jest również podzielony na trzy etapy. Etap IVA charakteryzuje się rakiem, który rozprzestrzenił się na narząd i węzły chłonne, które są dalej od jelita grubego. W stadium IVB nowotwór przeniósł się do więcej niż jednego odległego narządu i więcej węzłów chłonnych. Stadium IVC rak ma wpływ nie tylko odległych narządów i węzłów chłonnych, ale także tkanki brzucha. Gdy rak osiągnął ten etap, operacja jest zwykle stosowany do łagodzenia lub zapobiegania powikłaniom w przeciwieństwie do leczenia pacjenta choroby. Od czasu do czasu rozprzestrzenianie się raka jest wystarczająco ograniczone do miejsca, w którym można go usunąć chirurgicznie. W przypadku minimalnej choroby w wątrobie, guz moze być leczony ablacji o częstotliwości radiowej (zniszczenie z ciepła), krioterapia (zniszczenie przez zamrażanie) lub chemioterapii dotętniczej. W przypadku raka w stadium IV, którego nie można usunąć chirurgicznie, chemioterapia, radioterapia lub oba mogą być stosowane w celu złagodzenia, opóźnienia lub zapobiegania objawom. co to jest chemioterapia? chemioterapia odnosi się do leków, które zabijają komórki nowotworowe. Chemioterapia leki mogą być podawane dożylnie (do żyły) poprzez wstrzyknięcie lub pompy, lub doustnie (doustnie) jako pigułki. Każdy lek działa przeciwko konkretnemu rakowi i jest dostarczany w określonych dawkach i harmonogramach. Chemioterapia moze być zalecana w przypadku zaawansowanych nowotworów jelita grubego, w ktorých komórki nowotworowe rozprzestrzeniły się do węzłów chłonnych (guzki drenażu) lub do innych narządów. chemioterapia jest stosowana w następujący sposób: chemioterapia Podstawowa jest stosowana, gdy rak jelita grubego ma już przerzuty (rozprzestrzenił się) do innych narządów, takich jak wątroba lub płuca. W tej sytuacji, ponieważ operacja zwykle nie może wyeliminować raka, chemioterapia może ewentualnie zmniejszyć guzki nowotworowe, złagodzić objawy i przedłużyć życie. Neo-adiuwantowa chemioterapia jest podawana przed operacją niektórych nowotworów odbytnicy w celu zmniejszenia guza i umożliwienia chirurgowi lepszego jego usunięcia. W tej sytuacji pacjent zazwyczaj otrzymuje promieniowanie wraz z chemioterapią. w razie potrzeby stosuje się chemioterapię uzupełniającą po chirurgicznym usunięciu raka jelita grubego. Operacja nie może wyeliminować wszystkie komórki nowotworowe, a niektóre mogą pozostać w węzłach chłonnych lub innych narządów. Chemioterapia adiuwantowa jest stosowana w celu zabicia którejkolwiek z pozostałych komórek nowotworowych. lekarz porozmawia z pacjentem o najlepszym leczeniu choroby. jakie środki chemioterapii stosuje się w leczeniu raka jelita grubego? 5-fluorouracyl lub 5-FU (Adrucil®) od wielu lat jest lekiem chemioterapii pierwszego rzutu, wraz z witaminą leukoworyna, w przypadku zaawansowanych nowotworów jelita grubego. 5-FU jest często podawany dożylnie, ale jest również dostępny w postaci doustnej jako kapecytabina (Xeloda®). dwa inne dożylne (bezpośrednio do żyły) leki chemioterapii — irynotekan (Camptosar®) i oksaliplatyna (Eloxatin®) — również są stosowane w leczeniu zaawansowanego raka jelita grubego. Oksaliplatyna jest podawana wraz z 5-FU i leukoworyną w zaawansowanych nowotworach jelita grubego, podczas gdy irynotekan jest stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z 5-FU/leukoworyną u pacjentów z rakiem jelita grubego z przerzutami (rak, który się rozprzestrzenił). nowsze metody leczenia raka jelita grubego z przerzutami obejmują przeciwciała monoklonalne i immunoterapię. przeciwciała monoklonalne są tworzone w laboratorium, aby znaleźć i zniszczyć konkretny cel – w tym przypadku komórki raka jelita grubego. Ze względu na ich precyzję, chodzi o to, że leczenie guza przeciwciałem monoklonalnym będzie bardziej specyficzne niż leki chemioterapeutyczne, a zatem mają mniej skutków ubocznych. niektóre leki przeciwciała monoklonalne zapobiegają wzrostowi naczyń krwionośnych potrzebnych do ich przeżycia, takich jak czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF), substancja uwalniana przez nowotwory w celu stymulowania wzrostu nowych naczyń krwionośnych. Zakłócanie dopływu krwi do guza może spowolnić jego wzrost. Inne spowalniają wzrost raka, kierując się receptorem naskórkowego czynnika wzrostu (EGFR), białka występującego na powierzchni około 60 do 80 procent komórek raka jelita grubego. Są one często stosowane wraz z lub po innych środków chemioterapii raka jelita grubego z przerzutami, które nie reagują na inne metody leczenia. co to jest immunoterapia? immunoterapia jest nowszym rodzajem leczenia raka jelita grubego. Celem immunoterapii jest zwiększenie reakcji immunologicznej pacjenta na komórki nowotworowe, aby pomóc im skuteczniej walczyć z chorobą. Istnieją dwa rodzaje immunoterapii: aktywna i bierna. aktywna immunoterapia ma na celu pobudzenie układu odpornościowego pacjenta. Przeciwciała pacjenta (komórki układu odpornościowego) są w celu rozpoznania nieprawidłowego składnika w komórkach nowotworowych, a następnie selektywnie zabić te komórki. Szczepionka jest przykładem aktywnej immunoterapii. Aktywna immunoterapia i szczepionki przeciwko rakowi jelita grubego są nadal badane. produkty do immunoterapii biernej są wytwarzane w laboratorium w celu naśladowania przeciwciał organizmu. Bierne leki immunoterapeutyczne nie stymulują układu odpornościowego pacjentów do walki z chorobą. Przeciwnie, te wytworzone przez człowieka przeciwciała skierowane są na określone składniki na komórkach raka jelita grubego, aby zapobiec ucieczce komórek nowotworowych z naturalnej odpowiedzi immunologicznej organizmu. jakie są skutki uboczne chemioterapii i immunoterapii? tradycyjna chemioterapia skutki uboczne tradycyjnej chemioterapii zależą od leku, jego dawki, czasu trwania leczenia i pacjenta. Ponieważ tradycyjne leki chemioterapii cel szybko dzielące komórki nowotworowe, zabijają również inne szybko dzielące się zdrowe komórki w błonie śluzowej jamy ustnej i przewodu pokarmowego, mieszków włosowych i szpiku kostnego. Skutki uboczne chemioterapii pochodzą z uszkodzenia tych normalnych komórek. (Chociaż wypadanie włosów nie jest powszechne w większości chemioterapii raka jelita grubego, u niektórych osób może wystąpić przerzedzenie włosów.) skutki uboczne tradycyjnej chemioterapii mogą obejmować: nudności. utrata apetytu. wypadanie włosów. owrzodzenia jamy ustnej. wysypki. ponieważ chemioterapia wpływa na szpik kostny, istnieje również większe ryzyko zakażenia (z powodu niskiej liczby białych krwinek), krwawienia lub siniaków w wyniku drobnych urazów (z powodu niskiej liczby płytek krwi) i zmęczenia związanego z niedokrwistością (z powodu niskiej liczby czerwonych krwinek). chociaż może to zająć trochę czasu, większość działań niepożądanych związanych z chemioterapią ustąpi po przerwaniu chemioterapii. przeciwciała monoklonalne działania niepożądane przeciwciał monoklonalnych zależą od leku. Wiele z tych skutków ubocznych są podobne do tych tradycyjnych leków chemioterapii. zapytaj swojego lekarza o skutki uboczne jakichkolwiek leków przed rozpoczęciem ich przyjmowania. Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek działania niepożądane, należy poinformować o tym lekarza. W wielu przypadkach można je leczyć lub zapobiegać za pomocą leków lub zmiany diety.
• CheckMate 142 – jednoramienne, otwarte, prospektywne, wieloośrodkowe badanie II fazy u pacjentów z rakiem jelita grubego z nietolerancją chemioterapii opartej o fluoropirymidynę Rekomendacja nr 81/2022 Prezesa AOTMiT z dnia 25 sierpnia 2022 r. lub progresją choroby w trakcie jej trwania lub po jej zakończeniu.
Na przykład odziedziczone mutacje genów BRCA1 lub BRCA2 , które są związane ze zwiększonym ryzykiem raka piersi i jajnika, mogą również zwiększać ryzyko zachorowania na raka prostaty u mężczyzn – zwłaszcza mutacje w BRCA2. Dodatkowo mężczyźni z zespołem Lyncha, znanym również jako dziedziczny rak jelita grubego bez
Dzięki kolejnym liniom leczenia chorzy z zaawansowanym rakiem jelita grubego mogą żyć dzisiaj średnio kilka lat. Polscy pacjenci z tym nowotworem pilnie potrzebują dostępu do nowych terapii – alarmuje konsultant krajowy w dziedzinie gastroenterologii, prof. Jarosław jelita grubego zajmuje w Polsce wysokie miejsce wśród przyczyn zgonów nowotworowych – drugie wśród mężczyzn i trzecie wśród kobiet. Obecnie nowotwór ten jest diagnozowany u 18,5 tys. Polaków rocznie, a – zgodnie z szacunkami epidemiologów – w 2030 r. liczba wzrośnie do 27 tys. Ma to głównie związek ze starzeniem się społeczeństwa, ponieważ 90 proc. w grupie chorych na raka jelita grubego stanowią osoby po 50. roku życia. Niestety, odsetek zachorowań na ten nowotwór rośne również u osób wykonywana w ramach programu badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego ma na celu wykrycie choroby w jak najwcześniejszej fazie rozwoju, zanim dojdzie do powstania przerzutów.– Niestety, tylko 30 do 40 proc. kraju jest pokryte programem badań przesiewowych. Wiemy też, że w społeczeństwie panuje lęk przed kolonoskopią, dlatego ludzie się na nią nie zgłaszają – mówi prof. Jarosław uwagę, że nie u wszystkich pacjentów z rakiem jelita grubego nowotwór rozwija się stopniowo.– U części chorych już we wczesnej fazie pojawiają się przerzuty. Pierwotne ognisko choroby nie musi być duże, ale od razu przy rozpoznaniu są przerzuty, np. w wątrobie – pacjentów z przerzutowym rakiem jelita grubego wprowadzano nowe leki, co dało możliwość stosowania kolejnych linii leczenia. Z danych wynika, iż w 2000 r. średnia przeżycia w tej grupie pacjentów wynosiła ok. jednego roku, natomiast w 2014 r. było ono już niemal trzykrotnie dłuższe i wynosiło ponad 30 miesięcy.– Walczymy o kolejne leki dla pacjentów, którzy są w dobrym stanie ogólnym, ale przestała u nich działać kolejna linia leczenia. Dzięki dostępowi do wszystkich opcji terapeutycznych chorzy ci stają się pacjentami z chorobą przewlekłą, jak nadciśnienie, które możemy mieć pod kontrolą, jeżeli bierzemy leki. Rak jelita grubego może być pod kontrolą, dzięki czemu pacjent ma chorobę przewlekłą, z którą żyje wiele lat – komentuje Jarosław Polsce chorzy na zaawansowanego raka jelita grubego nie mają natomiast dostępu do najnowszych leków, które można by zastosować w trzeciej lub czwartej linii leczenia. Chodzi o terapię triflurydyna/tipiracyl oraz lek o nazwie regorafenib.– Chorzy ci zostają pozbawieni możliwości skutecznego leczenia, ponieważ, zgodnie z międzynarodowymi rekomendacjami, nie powinno się już podawać im terapii zastosowanej we wcześniejszych liniach – tłumaczy Idy Rawickiej z Fundacji EuropaColon Polska, producent regorafenibu obecnie nie stara się o refundację leku, więc jedyną opcją dla chorych, u których przestały działać wcześniejsze linie terapii, jest triflurydyna/ i bezpieczeństwo tej terapii potwierdzają badania kliniczne, których wyniki opublikowano w renomowanym czasopiśmie „New England Journal of Medicine”.– U osób, które dostały to leczenie, mediana przeżycia wydłużyła się wyraźnie w porównaniu ze standardową terapią. Jest ona refundowana w większości krajów Europy, w tym w krajach o podobnym do naszego statusie ekonomicznym, jak Czechy, Litwa, Rumunia, Słowacja i Węgry – przypomina Jarosław terapie są kosztowne, ale pacjent nieleczony to również obciążenie dla systemu ochrony zdrowia.– To są koszty trudne do wyobrażenia, w porównaniu do kosztu samej terapii i resort zdrowia powinien to policzyć – konkluduje Beata (źródło: PAP)
Wcześniejsze badania sugerowały, że kawa może chronić przed rakiem piersi kobiet po menopauzie, a także przed czerniakiem, rakiem prostaty oraz wątroby. Najnowsze badania wykazały, że mała czarna pomaga chorym na raka jelita grubego znajdującego się w III stadium rozwoju, czyli z przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych.
Choroba (rak jelita grubego) rozwija się bezobjawowo przez wiele lat, ale badania kontrolne pozwalają na jego wykrycie we wczesnym stadium, a wtedy rośnie szansa na jego wyleczenie. Częściej chorują mężczyźni niż kobiety, a rak jelita grubego rzadko pojawia się przed osiągnięciem 40 lat życia. Rak jelita grubego rozwija się w okrężnicy albo w odbytnicy. Może naciekać na narządy sąsiednie: prostatę, pęcherz moczowy, jelita, macicę. Może również dawać przerzuty na węzły chłonne, a przez krew do wątroby, płuc, mózgu, kości, skóry, narządów rodnych. Rak jelita grubego rozwija się zazwyczaj z polipa (łagodnego gruczolaka), wyrastającego na ścianie jelita. W ciągu ok. 10 lat gruczolak zmienia się w nowotwór. Objawy raka jelita grubego: zaparcia – rosnący polip zmniejsza światło jelita biegunki utrzymujące się przez wiele tygodni krwawienie z odbytu cienki stolec (ołówkowy) ciemne krew w stolcu nudności i wymioty utrata apetytu utrata masy ciała niespecyficzne bóle brzucha Występowanie poszczególnych objawów zależy od lokalizacji nowotworu, stopnia zaawansowania oraz występujących przerzutów. Jeśli mamy do czynienia z rakiem odbytnicy lub lewej połowy okrężnicy to częstym objawem jest krwawienie, zmiana rytmu wypróżnień, ból brzucha oraz ołówkowy stolec świadczący o zamykaniu drożności jelita. W zaawansowanym stadium będą to również zaparcia i wzdęcia. Lokalizacja raka w prawej połowie okrężnicy daje objawy niedokrwistości związane z niedoborem żelaza i bóle w jamie brzusznej. W zaawansowanych stadiach raka jelita grubego, kiedy następują przerzuty, objawy mogą być związane z miejscem przerzutu. Rak jelita grubego – przyczyny i czynniki ryzyka Większość przypadków zachorowania na raka jelita grubego to narastanie gruczolaków w ścianie jelita i stopniowe przekształcanie się polipa w nowotwór. Można wyróżnić wiele czynników ryzyka, które sprzyjają powstawaniu i rozwojowi raka jelita grubego: Nadwaga i otyłość – ryzyko zachorowania na raka jelita grubego u osób otyłych jest większe zwłaszcza u mężczyzn. W przypadku raka odbytnicy u kobiet nie stwierdzono korelacji. Cukrzyca – zwiększone ryzyko związane jest z wykorzystaniem insuliny i glukozy przez komórki nowotworowe. Rośnie również ryzyko zgonu. Niska aktywność fizyczna – ryzyko związane jest z wolniejsza perystaltyką jelit, zwolnionym metabolizmem i rosnącą masą ciała. Palenie tytoniu – większe ryzyko zachorowania i zgonu. Nadużywanie alkoholu Czynniki genetyczne ( występowanie raka jelita grubego w rodzinie lub zwiększona rodzinna predyspozycja do raka jelita grubego). Nieprawidłowa dieta – zbyt dużo czerwonego mięsa i tłuszczów zwierzęcych, zbyt uboga w warzywa, owoce, błonnik. Radioterapia w obrębie miednicy Rak jelita grubego – diagnostyka i profilaktyka Najważniejsze badanie to kolonoskopia, która pozwala na obejrzenie zmiany nowotworowej oraz pobranie wycinka do badania histopatologicznego. Inne badania pomocnicze to test na utajona krew, badanie per rectum, anoskopia, rektoskopia, kolonoskopia wirtualna (tomografia komputerowa po podaniu powietrza do jelita grubego), wlew kontrastowy. Ponadto wykonuje się badania krwi na obecność mmarkeru typowego dla rozwoju raka jelita grubego. Badanie to pomocne jest przy ocenie, czy nie doszło do wznowienia choroby nowotworowej. Trzeba podkreślić, że kolonoskopia to również badanie profilaktyczne dostępne bezpłatnie dla każdego po ukończeniu 50 lat. Znaczenie kolonoskopii opiera się na wczesnym wykrywaniu gruczolaków (polipów) zanim przekształca się w nowotwory. Tylko wczesne wykrycie daje duże szanse na skuteczne leczenie. Kolonoskopia powinna być powtarzana maximum co 10 lat, a zaleca się co 7 lat, wówczas jest szansa na wykrycie zmian zanim przekształcą się w nowotwór. Badaniem tym można wykrywać również inne zmiany np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Skierowanie na kolonoskopię wydaje lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Bardzo ważnym wskazaniem jest występowanie raka jelita grubego w rodzinie. Wówczas pierwsze badania powinno się wykonać wcześniej, nawet w wieku 20-25 lat, a samo badanie trzeba powtarzać częściej – co 5 lat. Rak jelita grubego – leczenie i rokowania Podstawowa metoda leczenia raka jelita grubego to chirurgiczne usunięcie fragmentu jelita z zapasem zdrowych tkanek. Usuwane są również sąsiadujące węzły chłonne mogące być miejscem przerzutu oraz przerzuty do innych narządów (rzadziej). Jeśli guz umiejscowiony jest blisko odbytnicy konieczne jest wyłonienie kolostomii, czyli sztucznego odbytu. Stomia na jelicie grubym polega na wyprowadzeniu końca jelita na powierzchnie brzucha i przyszyciu do skory. Wydalanie następuje do specjalnych woreczków stomijnych. Leczenie uzupełniające chorych we wczesnym stadium to chemioterapia lub chemioterapia kojarzona z radioterapią. Chemioterapia przed zabiegiem chirurgiczny może zmniejszyć wielkość guza i zwiększyć szanse na wyleczenie. Chemioterapia po zabiegu ma za zadanie zniszczyć komórki nowotworów pozostałe w organizmie chorego. Radioterapia stosowana jest najczęściej w leczeniu raka odbytnicy przed i po zabiegu, a cel stosowania jest analogiczny jak w chemioterapii. Rokowania zależą od stopnia zaawansowania klinicznego w momencie wykrycia raka jelita grubego. Klasyfikacja ta zależy od cech i wielkości guza pierwotnego, stopnia zajęcia okolicznych węzłów chłonnych (przerzutów) oraz ilości przerzutów odległych. Jeżeli guz nacieka tkanki okołookrężnicze lub okołoodbytnicze, ale nie daje przerzutów do węzłów chłonnych oraz przerzutów dalekich to mamy do czynienia z I stopniem zaawansowania, w którym szanse na wyleczenie wynoszą 80-90%. Guz większy, ale nadal bez przerzutów to II stopień i szanse 55-80%. W III stopniu są już przerzuty do węzłów chłonnych i szanse maleją do 40 %. Jeśli pojawiają się przerzuty odległe w IV stopniu szanse na wyleczenie są maksymalnie 10%. Trzeba podkreślić, że sytuacja chorego z rakiem jelita grubego zależy od stopnia zaawansowania choroby, umiejscowienia guza, wielkości guza, stopnia złośliwości, obecności chorób towarzyszących, wieku chorego i wielu innych czynników. Na tej podstawie dla każdego chorego dobierana jest indywidualna terapia najlepsza dla niego.
jelita grubego dostarczyły wyniki metaanalizy opublikowa - nej ostatnio przez Pitę-Fernandeza i wsp. [17]. Autorzy ci przenalizowali wyniki 11 badań z randomizacją obejmują-cych łącznie ponad 4 tysiące pacjentów, w tym 67% z rakiem okrężnicy i 33% z rakiem odbytnicy. Wśród uwzględnionych
images Rak jelita grubego zaliczany jest do częstych nowotworów, które zwykle diagnozuje się u mężczyzn po 60. roku życia. Brak lub obecność przerzutów tego nowotworu decyduje o rokowaniu. Stopień zaawansowania raka jelita grubego ocenia się na podstawie klasyfikacji TNM Międzynarodowej Unii do Walki z Rakiem (UICC). Pod uwagę bierze się zmiany nowotworowe w kątnicy, esicy, okrężnicy, odbytnicy i w zagięciu esiczo-odbytniczym. Obecnie wyróżnia się stopnie między 0 a 4. O obecności przerzutów raka jelita grubego mówi sklasyfikowanie pacjenta powyżej stopnia 3. Wówczas dochodzi do zajęcia przez komórki zmienione nowotworowo regionalnych węzłów chłonnych. Stopień 4. świadczy z kolei o występowaniu odległych przerzutów do innych narządów. Jakie są przerzuty raka jelita grubego? Na rokowanie raka jelita grubego istotny wpływ ma stopień klinicznego zaawansowania nowotworu. Znacznie gorzej wygląda ono u pacjentów z mikro- i makroprzerzutami, zarówno do węzłów chłonnych, jak i do odleglejszych narządów. To, w jakich organach pojawią się przerzuty, jest zróżnicowane osobniczo i zależy od anatomii i uwarunkowań biologicznych chorego. Rak jelita grubego daje przerzuty do wątroby u 15–25% pacjentów ze zdiagnozowanym nowotworem. Z racji tego, że krew, która zbiera się przy guzie, początkowo trafia właśnie do wątroby, przerzuty do niej są najczęstsze. Tylko u ¼ chorych możliwe jest zastosowanie radykalnego leczenia chirurgicznego. Z nie mniejszą częstotliwością przerzuty raka jelita grubego lokalizują się w węzłach chłonnych i otrzewnej. Zdarzają się również do płuc, jednakże zazwyczaj mają miejsce w przypadku zmian nowotworowych, zlokalizowanych pierwotnie w odbytnicy. Komórki rakowe wówczas omijają krążenie wątrobowe. Podobny mechanizm dotyczy przerzutów raka jelita grubego do mózgu. Znacznie rzadziej przerzuty występują w nerkach i nadnerczach. Sporadycznie zdarzają się przerzuty raka jelita grubego do kości. Jak powstają przerzuty przy raku jelita grubego? Istnieją trzy sposoby powstawania przerzutów raka jelita grubego. Pierwszą z nich jest droga krwiopochodna. Komórki rakowe transportowane są razem z krwią do organów znajdujących się w bliższych i dalszych odległościach. Tym sposobem mogą kumulować się np. w płucach czy w wątrobie. Drogą chłonną z kolei komórki rakowe przedostają się do węzłów chłonnych. Najczęściej są to te węzły, które znajdują się w okolicy guza. Inną możliwością jest rakowatość otrzewna. Jest to jeden z możliwych sposobów rozprzestrzeniania się raka do gładkiej jamy surowiczej, która buduje jamy brzucha oraz miednicy. Jak rozpoznaje się przerzuty raka jelita grubego? Rozpoznanie rodzaju i stopnia zaawansowania przerzutów raka jelita grubego odbywa się za pomocą badań laboratoryjnych. W pierwszej kolejności jest to kolonoskopia. Materiał biologiczny poddawany jest szczegółowej analizie histopatologicznej. Jest to podstawa do oceny histologicznej. Standardowo wykorzystuje się również tomografię komputerową, ultrasonografię endoskopową oraz rezonans magnetyczny. Analiza takiego obrazowania mówi lekarzom nie tylko o wielkości guza i obecności przerzutów, ale i o głębokości nacieku. W przypadku wątpliwości można wykonać jeszcze badania uzupełniające za pomocą pozytonowej tomografii emisyjnej. W procesie leczenia bardzo ważne jest określenie poziomu markera CEA (antygenu rakowo-płodowego), ponieważ mówi on o możliwości nawrotu choroby. Objawy przerzutów raka jelita grubego Przerzuty w przypadku raka jelita grubego są bardzo trudne do zauważenia przez pacjenta. Zmiana rakowa może być niewielkich rozmiarów i tym samym niemożliwa do wyczucia metodą palpacyjną. Zazwyczaj nie daje specyficznych objawów. Jeśli lokalizacja guza jest niekorzystna, może powodować duszności (przerzuty do płuc), żółtaczkę (przerzuty do wnęki wątroby) oraz różnorodne objawy neurologiczne (przerzuty do mózgu). Do tych ostatnich zaliczyć można zaburzenia mowy, widzenia, słuchu, równowagi czy drżenia mięśniowe. Dolegliwości zależą głównie od tego, w którym płacie mózgowym znajdują się komórki rakowe. Rokowanie przy przerzutach raka jelita grubego Powodzenie terapii i rokowanie przy występowaniu jakichkolwiek przerzutów raka jelita grubego jest kwestią indywidualną. Jeszcze kilkanaście lat temu stan pacjentów nie poprawiał się i leczono ich paliatywnie. Na chwilę obecną 5-letnie przeżycie 4. stadium raka jelita grubego wynosi około 10%. Dzięki dostępności nowoczesnych form terapii to, co kiedyś nie dawało nadziei na przeżycie, np. przerzuty do otrzewnej, dziś leczy się za pomocą chemioterapii perfuzyjnej w hipertermii. Jeśli nowotwór wykryto na wczesnym etapie, możliwe jest całkowite wyleczenie. Prowadzenie pacjentów uwzględnia leczenie kompleksowe, które łączy chirurgię, chemioterapię i radioterapię. Zobacz film: Rak jelita Bibliografia: 1. Maciej A. Kawecki, Piotr Piasecki. 2017. Przerzuty raka jelita grubego do wątroby – gdzie są granice możliwości terapeutycznych? Onkol Prakt Klin Edu, 3(4):193–197.
Naukowcy ze szpitala Uniwersytetu Medycznego w Chinach postanowili zbadać nawyki żywieniowe chorych na raka jelita grubego. W tym celu porównano dwie grupy: pacjentów cierpiących na ten nowotwór z taką samą liczbą osób zdrowych. W obu znajdowało się po 833 osób. Badani byli podzielni ze względu na płeć, wiek i miejsce zamieszkania.
Rak jelita grubego jest trzecim najczęściej diagnozowanym nowotworem w USA i drugą najczęstszą przyczyną śmierci spowodowanej rakiem. Tymczasem istnieje możliwość uniknięcia tej choroby. Przewiduje się, że w roku 2009 wykrytych zostanie około 160 000 nowych przypadków i ok. 52 000 ludzi umrze z powodu raka jelita grubego w samych tylko Stanach Zjednoczonych. Dane te są przerażające, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że istnieje realna możliwość uniknięcia zachorowania na ten nowotwór i że jest on w 90 procentach wyleczalny, jeżeli wykryty zostanie we wczesnym stadium rozwoju. Skąd się bierze rak jelita grubego Komórki, z których zbudowana jest błona śluzowa jelita grubego, mają zdolność regeneracji, podobnie jak większość komórek w naszym ustroju. W miarę, jak starsze komórki obumierają i złuszczają się, młodsze komórki dzielą się i rozmnażają, żeby je zastąpić. Dzielenie się i rozmnażanie nowych komórek jest skomplikowanym procesem genetycznym, kontrolowanym przez nasz ustrój: powstaje tylko tyle nowych komórek, ile w danej sytuacji jest potrzebnych. Jeżeli podczas podziału nastąpi jakiś błąd genetyczny, to podział komórek wymyka się spod kontroli. W jelicie grubym taki niekontrolowany podział i wzrost komórek prowadzi do powstawania polipów - łagodnych nowotwór, które mogą być bezpiecznie usunięte. Polipy, które nie zostaną w porę usunięte, mają zdolność do niekontrolowanego wzrostu, co ostatecznie może doprowadzić do powstania złośliwego nowotworu jelita grubego. Czynniki ryzyka Wiek. 90 procent przypadków nowotworu jelita grubego jest wykrywanych u osób powyżej 50. roku życia. Nie oznacza to wcale, że młodsze osoby nie chorują na raka. Jeżeli ktoś w rodzinie cierpiał na to schorzenie, granica ryzyka przesuwa się do 40., a nawet 30. roku życia. Chroniczne stany zapalne jelita grubego. Choroby takie, jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego (ulcerative colitis) czy choroba Leśniowskiego Crohna (Crohns disease) zwiększają ryzyko zachorowania. Występowanie raka jelita grubego lub polipów u członków rodziny: dziadków, rodziców, rodzeństwa lub dzieci. Dieta. Dieta bogata w tłuszcze i węglowodany, a uboga w błonnik sprzyja tworzeniu się nowotworów jelita grubego. Brak aktywności fizycznej powoduje zaleganie niestrawionych resztek jedzenia w przewodzie pokarmowym, co może zwiększać ryzyko powstania nowotworów jelita. Cukrzyca, otyłość, palnie papierosów oraz alkohol w nadmiernych ilościach, naświetlania jamy brzusznej podczas leczenia innych chorób nowotworowych np. raka prostaty, jajników czy pęcherza moczowego - również zwiększają ryzyko wystąpienia nowotworu jelita. Objawy Zarówno polipy, jak i rak jelita grubego we wczesnym stadium rozwoju zazwyczaj nie powodują żadnych objawów. W miarę, jak nowotwór się powiększa, pacjenci mogą zauważyć krwawienia z kiszki stolcowej, bóle brzucha, brak apetytu, utratę wagi, ogólne osłabienie, trudności w wypróżnianiu się, czasami zmianę kształtu lub konsystencji stolca. Jednak nawet zaawansowany rak jelita grubego może rozwijać się bezobjawowo przez długi okres czasu. Leczenie Jedynie operacja polegająca na wycięciu segmentu jelita grubego zaatakowanego przez nowotwór daje szanse na pełne wyleczenie. Takie leczenie jest możliwe tylko wtedy, gdy nowotwór został wcześnie wykryty, zanim rozprzestrzeni się do głębszych warstw jelita lub do sąsiednich narządów. Operacja wycięcia segmentu jelita grubego wbrew powszechnym przekonaniom wcale nie oznacza, że pacjent będzie musiał mieć założoną kolostomię (worek kałowy). Worek zakłada się, jeżeli nowotwór umiejscowiony jest w końcowym segmencie jelita i nie da się połączyć dwóch zdrowych końców jelita po jego wycięciu. Po operacji pacjenci, w zależności od zaawansowania choroby, mogą wymagać dalszego leczenia chemioterapią lub naświetlaniami celem zniszczenia pozostałych komórek rakowych. Jak zapobiec rakowi jelita grubego? Profilaktyka powinna polegać na eliminowaniu czynników ryzyka. Zalecana jest dieta bogata w błonnik, a uboga w tłuszcze i węglowodany, aktywność fizyczna, leczenie nadwagi, otyłości i cukrzycy, a także abstynencja od papierosów i alkoholu. Należy unikać, a przynajmniej ograniczyć spożywanie czerwonego mięsa oraz tzw. processed food, czyli hamburgerów, hot dogów, jedzenia konserwowanego w puszkach. Udowodniono, że pokarmy przyrządzane w bardzo wysokiej temperaturze, na przykład smażone w oleju lub grillowane, mogą być szkodliwe. Wysoka temperatura powoduje wydzielanie z nich substancji, które mogą przyczyniać się do raka jelita grubego. Przeprowadzono wiele badań nad skutecznością aspiryny i innych leków przeciwzapalnych (avil, celebrex). Przypuszczalnie leki te mogą zmniejszać ryzyko wystąpienia raka jelita grubego, ale częste ich zażywanie może prowadzić do podrażnienia przewodu pokarmowego, tworzenia się wrzodów żołądka i dwunastnicy oraz krwawień. Należy zadać sobie zatem pytanie, czy korzyści wynikające z zażywania aspiryny w ramach prewencji raka jelita grubego uzasadniają ryzyko z tym związane. Niestety, wszystkie te zalecenia teoretycznie tylko zmniejszają ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, ale go na pewno nie eliminują. Regularne badania lekarskie, w tym coroczne badanie kału na obecność krwi utajonej są pierwszym krokiem do skutecznej profilaktyki. Amerykańskie stowarzyszenia lekarzy gastrologów i onkologów zalecają obecnie, aby wszyscy, którzy ukończyli 50. rok życia, poddawali się bezpośredniemu badaniu jelita grubego w odstępach co dziesięć lat. Osoby, u których w rodzinie wykryto raka jelita grubego lub polipy, powinny rozpocząć takie badania we wcześniejszym wieku (zwykle ok. 10 lat wcześniej). Niezależnie od wieku wszyscy pacjenci, którzy zauważą krew w stolcu, mają trudności z wypróżnianiem się, niewyjaśnione bole brzucha, biegunki, utratę wagi lub brak apetytu, powinny skonsultować się ze swoim lekarzem. Kolonoskopia Bezpośrednie badanie jelita grubego polega na wprowadzaniu cienkiej, miękkiej rurki zakończonej małą kamerą do jelita grubego. Obraz z kamery jest przekazywany komputerowo na duży ekran. Pozwala to lekarzowi wykonującemu zabieg na dokładne obejrzenie ścianki i śluzówki jelita. Polipy znalezione podczas tego badania są zazwyczaj usuwane za pomocą małych kleszczyków i oddawane do analizy. Wcześnie wykryte i usunięte polipy znacznie zmniejszają ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Nieusunięte w porę polipy rosną i w miarę upływu czasu zamieniają się w raka. Późno wykryte polipy, które są za duże, aby je bezpiecznie usunąć podczas kolonoskopii, nawet jeżeli są łagodne, muszą być usunięte chirurgicznie. Kolonoskopia jest przeprowadzana w znieczuleniu; jest zabiegiem bezbolesnym i niosącym bardzo małe ryzyko komplikacji. Jest to jedno z niewielu ogólnie dostępnych badań, które w sposób istotny zmniejsza ryzyko zachorowania na jedną z najbardziej niebezpiecznych chorób naszej cywilizacji - raka jelita grubego. dr Piotr Huskowski - (Diplomate of American Board of Gastroenterology) specjalizuje się w chorobach układu pokarmowego.
. wygrałem z rakiem jelita grubego
